Wat DNA en epigenetica echt vertellen over jou?

Hoe goed ken jij jezelf? Ik moet zeggen dat ik na al die jaren toch wel een aardig beeld had bij wie ik was als een persoon en hoe ik mij gedroeg in bepaalde situaties. Maar nu ben ik daar een beetje aan gaan twijfelen. Epigenetica heeft bij mij daarin toch wel een heel ander perspectief naar boven gehaald. Tegelijkertijd heeft het ook iets in mij los gemaakt waarvan ik uberhaupt niet eens wist dat het er zat!

En dan bedenk ik maar weer hoeveel mensen zich dingen afvragen, maar niet goed snappen waar dit vandaan komt. Om eerlijk te zijn kan dat best een hoop frustratie bij mensen teweeg brengen. Gezondheid en alle facetten die daarbij komen kijken blijven mij elke keer weer eindeloos fascineren. Wat een mooie taal spreekt het lichaam als je de taal op de juiste wijze kan interpreteren! En hoe mooi zou het zijn als je ook jouw taal gaat leren spreken?!?

Vroeger

Vroeger, back in the old school days, waren wij jagers en verzamelaars (en ook vissers en zoveel meer). Deze tijd stond ook wel bekend als het paleolithische tijdperk. Wij deden aan vissen, jagen, bewogen continu, maar misschien nog wel belangrijker; wij hadden te maken met echt gevaar. Daarom is er altijd een reden waarom mensen zich gedragen zoals ze zich gedragen. Als wij het over een transgenerationele kant gaan gooien dan wordt dat enkel en alleen maar nog fascinerender.

Vaak zeggen mensen: Ik kan er niks aan doen, want het zit in mijn familie. Het feit dat je genetische polymorfismes hebt, betekent niet dat deze ook tot uiting hoeven te komen. Dit is waarom wij binnen de wereld van Functional Medicine refereren naar de volgende metafoor. DNA laad het pistool, de omgeving haalt de trigger over. En het begrip omgeving is zeer ruim te noemen. Het gaat bijvoorbeeld om de toxiciteit waarin je leeft. Maar ook om je interne omgeving, je relaties en zo veel meer! Maar wij zijn niet alleen maar DNA, maar ook epigenetica. Hierom is epigenetica juist ook zo boeiend! Het vertelt je namelijk zoveel over; geërfde trauma’s, bepaalde gevoelens en de vrouwelijke lijn in je familie.

In dit artikel zullen wij het hebben over:

De complexiteit van wie jij werkelijk bent
Wat jou, jou maakt
DNA & Epigenetica

Maar wat betekenen deze genetica en epigenetica nu eigenlijk?

Maar, wat betekent dit allemaal? Onze genen (DNA) zijn de afgelopen eeuwen niet veranderd. Ons stress systeem werkt nog steeds op dezelfde manier als vroeger toen wij in bomen moesten klimmen om tijgers te ontlopen. Maar iets veel interessanters, en veel minder saai is het feit dat wij in een ultra moderne wereld leven met een systeem dat zo oud is als de weg naar Rome! Je voelt de bui al hangen!

Bedenk eens voor een moment dat mensen met DQ8 snp meer kans hebben op reumatoide artritis en de ziekte van chrohn. Natuurlijk kun je genetica hier de schuld geven, maar niet iedereen met een DQ8 snp krijgt een van deze ziektes. Daarnaast veranderd genetica alleen wanneer +1% van de populatie een evolutionair voordeel eruit haalt. Dus je moet jezelf er aan herinneren dat je DQ8 allel of je chrohn of reumatoide artritis iets positiefs is, want blijkbaar diende het vroeger een doel. Zonder doel zou er anders geen polymorfisme zijn ontstaan. Maar ik begrijp best dat je je afvraagt; hoe kan dit in hemelsnaam een voordeel zijn geweest?! En ik geef iedereen direct gelijk die denkt dat dit er niet is, want dat klopt voor de moderne wereld waarin wij leven. Maar vroeger in die goede oude tijd, aten eskimo’s de hele dag door vis. Je raad het al het DQ8 polymorfisme is gekoppeld aan eskimo’s! Is dat nog eens een leuke plot twist!

Maar wat is dan de toegevoegde waarde van de DQ8 snp?

Maar de vis was niet veilig genoeg om te eten waardoor veel mensen overleden. Dus bedacht de evolutie een DQ8 polymorfisme zodat het haar belangrijkste taak kon voltooien: voortplanting. Als iedereen dood gaat aan een voedselvergifiting houd je simpelweg geen mens meer over. Dus omdat heel wat mensen het niet overleefde, en de ouders werden blootgesteld aan de vis, toxines en de mogelijke risico’s, werd deze informatie doorgegeven via het DNA en epigenetica aan het kind. En hier ontstond de geboorte van een nieuw polymorfisme. Dus de taak van deze DQ8 allel was puur uit bescherming voor de eskimo’s. DQ8 beschermde namelijk tegen de gevaren van het eten van het zeevoedsel vanwege het gevaar op hepatitis C en overlijden.

Wij kunnen hier uit concluderen dat deze mensen konden overleven en dus de voortplanting konden voortzetten in de oudheid. Echter, is de omgeving van de oudheid totaal onvergelijkbaar met de moderne omgeving waarin wij nu leven. Men begon namelijk met het eten van dingen als tarwe en caseïne. Het DQ8 allel ziet dit als een bedreiging en begint het lichaam aan te vallen. De meeste mensen noemen dat moleculaire nabootsing. Ik hou het graag simpel en refereer aan het feit dat je systeem met een DQ8 snp niet gemaakt is om anders te eten dan de eskimo’s vroeger deden. Desalniettemin is de realiteit dat men niet 3x per dag uit de zee eet. Je moet je hierin altijd afvragen hoe problematisch dit voor jou is.

Hoe het echt werkt

Maar nu gaan we het over een wat andere boeg gooien door het epigenetische deel er aan toe te voegen. Denk nog eens na over de zin: DNA laadt het wapen en de omgeving die de trekker over haalt. Jouw programma is van wat je oma leerde toen ze zwanger was van je moeder + de jaren toegevoegd toen je moeder zwanger was van jou + je leeftijd nu. Dat is voor de meeste mensen een programma van meer dan 60 jaar. Steeds meer studies bevestigen dat epigenetica tegenwoordig 6 generaties lang kan worden overgedragen, waar sommige andere studies zelfs concluderen dat het meer dan 6 generaties is.

Dus je hebt dit kant en klaar programma dat je compleet gestrest maakts omdat je oma misschien de tweede wereldoorlog heeft meegemaakt of omdat je moeder wellicht wel een onveilige situatie heeft meegemaakt en aan jou door heeft gegeven. Wat epigenetica ons meegeeft is dat als er onzekerheid is op het moment in de baarmoeder jij vooropgezet bent om extreem voorzichtig en extreem gevoelig te zijn vanaf het moment dat jij ter wereld komt. Want het vertelt je letterlijk dat er iets is daarbuiten dat onveilig voor je is waardoor je extreem alert moet zijn, extra goed moet kunnen zien en alles in de gaten houden.

De muis weet wel raad met het pre-set programma

Als we het voorbeeld nemen van een muis die in een huis met een kat leeft en er in is geslaagd om in leven te blijven en zichzelf voort te planten dan zien wij het volgende: de moeder is extreem voorzichtig want als ze ontspannen is, zal de kat haar levend opeten. Dus de kittens worden geboren met een waarschuwing dat er gevaar heerst. Ze weten niet dat het een kat is maar dat maakt niet uit; omdat ze zelf extreem voorzichtig zijn en als ze de kat zien weten ze hoe ze erop moeten reageren.

Epigenetica is er altijd

Nu het probleem met mensen en gevaarlijke situaties uit het verleden: als het gevaar er was, maar nu weg is, heb je het epigenetisch geërfd. Vroeger was er waarschijnlijk oorlog, en er was mogelijk zelfs sprake van misbruik of een gebrek aan voedsel waardoor de voortplanting van de mens in gevaar werd gebracht. Dus ook al weet je zelf niet wat het is, jouw programma draait erop en weet automatisch wat het moet doen. En dan moet je je bedenken hoe lang wij eigenlijk kantoorbanen hebben of complete veiligheid kennen.

Het zijn maar twee generaties voor de meeste van ons, en voor anderen zelfs maar 1 generatie. Twee generaties is niet genoeg om je complete programma op aan te passen. Dit zou ook kunnen verklaren waarom kinderen die worden geadopteerd, dit soort problemen kunnen ervaren; ze weten wat ze ervaren, maar ze hebben geen genetisch referentiepunt om het te vergelijken.

Dus nog eventjes terug naar de kern:

Dus als we terug gaan naar mijn favoriete zin over de omgeving en het pistool, neigen we naar: oh ik woon naast Schiphol, of ik heb momenteel een onstabiele relatie of heb spijsverteringsproblemen. Maar het is veel meer dan dat. Vanaf het moment dat je je begint te realiseren dat je je op een bepaalde manier gedraagt, zul je langzaam beginnen te zien dat je eigenlijk helemaal niet weet waarom je je zo gedraagt.

Mensen kunnen extreem vriendelijk zijn, maar onder stress zullen ze hun ware aard laten zien omdat dit hun blauwdruk is, ze kunnen niet anders handelen dan hoe ze simpelweg geprogrammeerd zijn. Dit is de reden waarom we in Nederland 2 leuke gezegdes hebben: ga op vakantie met je partner want daar zul je elkaar echt leren kennen. Je favoriete gastvrouw gaat je op vakantie zeker de nodige stress bezorgen. De andere is dat als je met je partner trouwt, je moet kijken hoe hun moeder is.

Ik heb mij als kind altijd afgevraagd hoe dat bij mensen toch elke keer weer uitkwam, maar nu begrijp ik het! Begrijp mij niet verkeerd; ik zeg niet dat je het huwelijk moet vermijden vanwege iemands moeder, omdat er altijd een persoonlijk verhaal onderdeel is van het geheel, en dat is het karakter wat in de eerste 12 levensjaren wordt gevormd, maar kijk niet vreemd op als dingen inene anders blijken te zijn dan gedacht. Zoals je al leest moeten wij ons eigenlijk steeds meer gaan afvragen of ons karakter wel echt ons karakter is en niet van de vorige generaties in je familie.